Clemens Fredericus Carolus von Bézard

Klemens Fryderyk Karol Ritter von Bezard urodził się 30 października 1877 w Przyborowie koło Brzeska. Ochrzczony został kilkanaście dni później
– 15 listopada w kościele parafialnym w Szczepanowie.

Rodzina

W 1911 roku Klemens poślubił Annę Marie Eleonorę Paulinę z domu Puhalo Von Brlog. Ślub odbył się w Krakowie. Jego żona była jedyną córką wysokiej rangi austro-węgierskiego dowódcy wojskowego Paula Puhallo von Brlog. Od września 1910 do października 1912r. pełnił on funkcję dowódcy 46 Dywizji Piechoty cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej w Krakowie.

Małżeństwo Bezardów miało dwóch synów – Klemensa (Klemi) Von Bezard (ur. 15 października 1912r. w Puli) oraz Andrzeja Michała Marię Von Bezard (ur. 31 października 1916 r. w Bratysławie).

Po zakończeniu I wojny Światowej losy rodziny kapitana Bezarda giną chwilowo w mrokach dziejów. Ze strzępów dostępnych informacji udało się ustalić, że w latach 20 i 30 jego żona Anna wraz z synami przebywała w Austrii, a następnie wyemigrowała do Szwajcarii, gdzie zmarła i została pochowana w Genewie.

Kariera wojskowa

Klemens Bezard w wieku 16 lat we wrześniu 1893 r. wstąpił do Cesarsko-Królewskiej Akademii Marynarki Wojennej we Fiume (obecnie słoweńska Rijeka) będącej jedynym ośrodkiem szkoleniowym dla przyszłych oficerów marynarki wojennej austriackiej marynarki wojennej. Po pomyślnym zdaniu egzaminu oficerskiego został mianowany kadetem I klasy 23 kwietnia 1900 roku.

We wrześniu 1908 został przydzielony do Arsenału Marynarki Wojennej gdzie trwała budowa pierwszych okrętów podwodnych. W okresie od października
1908 r., do kwietnia 1909 r. uczestniczył w kursie dla oficerów broni torpedowej oraz będących nowością okrętów podwodnych.

Od 22 czerwca 1911 do 10 maja 1912 r. dowodził okrętem podwodnym SM U-2. Okręt SM U-2 został zwodowany 3 kwietnia 1909 roku, a jego pierwszym dowódcą został Bezard. Okręt służył jako jednostka szkolna i odbywał w tej roli do dziesięciu rejsów szkolnych na miesiąc.

Od 10 maja 1912 do 31 grudnia 1913 r. Bezard dowodził niewielkim torpedowcem Tb 45 oraz odbył kurs dla oficerów artylerii.

1 czerwca 1914 r. został dowódcą lewej baterii kalibru 100 mm pancernika SMS Erzherzog Ferdinand. Z kolei po wybuchu I Wojny Światowej otrzymał przydział jako oficer artylerii kalibru 190 mm na pancerniku SMS Erzherzog Karl wchodzącym w skład III Dywizjonu Pancerników Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej. Bezard pełnił służbę na pancerniku w okresie od 4 sierpnia 1914 do 16 grudnia 1915 r. W tym okresie pancerniki typu Erzherzog Karl zostały zmobilizowane w celu osłony ucieczki SMS „Goeben” i SMS „Breslau”. W towarzystwie innych austro-węgierskich jednostek, trzy okręty typu Erzherzog Karl wzięły udział w bombardowaniu włoskiej Ankony 24 maja 1915 roku. Okręty zużyły 24 pociski przeciwpancerne kal. 240 mm ostrzeliwując
stacje przekaźnikowe i semaforowe oraz 74 pociski kal. 190 mm do bombardowania włoskich baterii obrony wybrzeża i innych instalacji portowych.

Od 17 grudnia 1915 do 27 maja 1916 r. dowodził kolejnym okrętem podwodnym tym razem SM U-1, który został skierowany do obrony portu w Trieście.

Od 28 maja 1916 do 14 kwietnia 1917 r. dowodził okrętem podwodnym SM U-20. Okręt SM U-20 został zwodowany 18 września 1916 roku. Próby morskie odbywały się przez kolejnych kilka miesięcy, w trakcie których okręt przechodził modyfikację i naprawy licznych usterek.

15 grudnia 1916 r. Cesarz Karol I oraz Cesarz Niemiec Wilhelm odwiedził port wojenny Pola. Cesarz Karol I przeprowadził inspekcję U-bootów U-105, U-29
oraz U-20 zacumowanych w arsenale budowlanym oraz w doku pływającym.

Podczas jednej z prób w dniu 16 marca 1917 r. w kanale Fazana okręt kapitana Bezarda został staranowany przez lekki krążownik Admiral Spaun. W wyniku tego zdarzenia uszkodzeniu uległ kiosk okrętu, skrzywione zostały peryskopy, oraz zerwane działo pokładowe. Po tym zdarzeniu okręt przebywał w naprawie kolejnych siedem miesięcy. 11 kwietnia 1917 r. kapitan Bezard został ukarany pisemną naganą, a następnie 14 kwietnia 1917 r. przeniesiony na swój czwarty z rzędu okręt podwodny – tym razem SM U-23. Dowodził nim od 15 kwietnia 1917 do 21 lutego 1918 r.

Ostatni rejs

Okręty z serii U-20 należały do dosyć kłopotliwych – trapiły je różne usterki, a w ostatecznym rozrachunku nie mogły się pochwalić żadnym sukcesem w postaci zatopienia jakiegokolwiek wrogiego okrętu czy statku handlowego.

U-23 został zwodowany 5 stycznia 1917 r. Podobnie jak na U-20 również w przypadku U-23 próby morskie odbywały się przez kolejnych kilka miesięcy, w trakcie których okręt przechodził modyfikację i naprawy licznych usterek. 23 sierpnia w trakcie testów okręt zanurza się na głębokość 42 metrów. Ostatecznie wszedł do służby 1 września 1917 r. We wrześniu i październiku załoga przechodziła szkolenie w pobliżu portu w Pola. W okresie od 28 listopada do 3 grudnia 1917 r. okręt prowadził patrol bojowy w rejonie Pesaro (pomiędzy Rimini a Ankoną). Niestety w tym czasie nie napotkał żadnych wrogich jednostek.

Przez te sześć dni pojawiły się różne niedociągnięcia techniczne, więc po zakończeniu rejsu U-23 musiał udać się do bazy Pola i Brioni, aby dokonać niezbędnych napraw. Po ich zakończeniu 23 grudnia został przebazowany do bazy w Catarro (obecnie Kotor w Czarnogórze), gdzie 25 grudnia wpłynął do bazy okrętów podwodnych Gjenovic. 1 lutego 1918 r. na jednostkach nadwodnych stacjonujących w tej bazie doszło do buntu marynarzy. Marynarze z jednostek podwodnych nie brali udziału w buncie.

Po zażegnaniu buntu 20 lutego 1918 załoga U-23 otrzymała rozkaz wypłynięcia na patrol w celu zwalczania statków wroga w Cieśninie Otranto.
Dowodzony przez Klemensa Bezarda U-23 natknął się 21 lutego 1918 r. w rejonie Cieśniny Otranto na włoski konwój eskortowany na przez trzy torpedowce, przewożący 1000 żołnierzy z Bindisi do Valony (obecnie Vlore w Albanii). Dowódca U-Boota rozpoczął manewry, aby zająć pozycję dogodną do przeprowadzenia ataku. Jeden z torpedowców o nazwie Airone, po dostrzeżeniu okrętu podwodnego zmienił kurs zamierzając go staranować. Transportowiec zmienił kurs, a najbliższy z torpedowców z 500 metrów rozpoczął szarże na widoczny w wodzie peryskop.

Kapitan Bezard był tak zajęty prowadzeniem ataku na parowiec, że nie zauważył zamiaru torpedowca.

Po odpaleniu dwóch torped U-Boot podniósł się samoczynnie, tak że na powierzchni morza pokazał się jego kiosk. Włoski torpedowiec Airone zrzucił bomby głębinowe, których eksplozje początkowo nie wyrządziły U-Bootowi żadnej szkody. Dopiero podczas próby ucieczki szybkim zanurzeniem, okręt został śmiertelnie ugodzony. U-23 wraz z całą załogą znalazł śmierć na dnie Adriatyku pośród podwodnych wybuchów i wydobywających się spod wody bąbli powietrza. Koordynaty wraku to: 40°26’N, 19°02’E. Na powierzchni unosiły się wyłącznie szczątki okrętu oraz plama oleju. Okręt kapitana Bezarda został zatopiony, kiedy zawadził o podwodny trał ciągniony przez torpedowiec Airone.

Pośmiertnie kapitan Klemens Ritter Von Bezard został w dniu 1 maja 1918 awansowany do rangi Korvettenkapitan (Komandor podporucznik).

Szczegóły dotyczące zatonięcia U-23 poznano dopiero po wojnie.

Wiosną 1919 r. wiele emocji wśród pogrążonych w żałobie wzbudził fakt, że Włosi przekazali do likwidacyjnej sekcji marynarki w Wiedniu dokumenty osobiste poległych na U-23. Ostatecznie okazało się, że dokumenty nie pochodzą z zatopionego okrętu czy też przebywajacych w niewoli marynarzy, a zostały znalezione na statku bazie „BABENBERG” w Poli, a zatem nie pochodzą one z faktycznie zatopionego okrętu podwodnego U-23.

—

Bibliografia

1. Österreich-Ungarns U-Boot-Kommandanten 1914 bis 1918. Harald Eggenberger, 2013
2. Tauchfahrt in den Tod Die HAVMANDEN-U-Boote der k.u.k. Kriegsmarine, Oliver Trulei, 2021
3. Austro-hungarian submarines: Zvonimir Freivogel, 2019
4. Die U-Boot-Kommandanten der k.u.k. Kriegsmarine – Vergessene Schicksale, Oliver Trulei, 2012
5. Österreichisch-Ungarische Unterseeboote U-Boote und Werften 1906-1918, Wilhelm Donko

1. Rocznica śmierci kapitana Klemensa Ritter von Bezarda (Krzysztof Bogusz, Zbigniew Stós) – brzesko.ws, brzesko.ws [dostęp 2018-11-29] (pol.).
2. A cs. és kir. haditengerészet U20 – U23 „Havmanden osztályú” tengeralattjárói – kriegsmarine.hu, kriegsmarine.hu [dostęp 2018-11-29] (węg.).
3. „Tengeralattjárók” (pdf). Imperial and Royal Navy Association. s. 20. – kriegsmarine.hu,
kriegsmarine.hu [dostęp 2018-11-29] (węg.).
4. POLACY W AUSTRO-WĘGIERSKIEJ U-BOOTWAFFE – nowastrategia.org.pl , nowastrategia.org.pl [dostęp 2018-11-28] (pol.).
5.KUK U-23 (+1918), wrecksite.eu [dostęp 2018-11-28] (ang.).